اگر به دفترچه ثبت‌نام دانشگاه از طریق کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی نگاهی بیندازید، خواهید دید که دارندگان مدرک معادل که تاریخ مدرکشان مربوط به بعد از سال 77 است حق ثبت‌نام ندارند.

این مسئله باعث سردرگمی این افراد شده و برایشان جای سؤال است که چگونه می‌توانند تحصیلاتشان را ادامه دهند؟ آیا وقتی که برای تحصیل دانش مربوطه صرف کرده‌اند برای ادامه تحصیل در دانشگاه کافی نبوده و باید مجدداً از ابتدا تحصیلات دانشگاهی خود را از سر بگیرند؟

معادل‌سازی مدرک دوره‌های مؤسسات و سازمان‌ها

برخی سازمان‌ها دوره‌هایی جهت افزایش مهارت انجام کار برای کارمندانشان برگزار می‌کنند. در پایان هر دوره یک مدرک به ایشان اعطا می‌شود که معادل یکی از مقاطع تحصیلی دانشگاهی است. گاهی هم موسساتی که از طرف وزارت علوم مجوز ندارند با جذب دانشجو و برگزاری دوره مدرک ارائه می‌دهند.

اما سؤال اینجاست که آیا اعتبار این مدرک واقعاً به اندازه مدرک دانشگاهی معادل آن است؟ آیا می‌توان با آن مدرک به ادامه تحصیل در دانشگاه پرداخت؟ مثلاً اگر شما در این دوره‌ها شرکت کرده‌اید و مدرک معادل کارشناسی کسب کرده باشید می‌توانید در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کنید؟

تا سال 77 برای این دسته افراد آزمون جامع برگزار می‌شد. افرادی که در چنین دوره‌هایی شرکت کرده بودند می‌توانستند در آزمون جامع شرکت کرده و در صورت پذیرفته شدن به آن‌ها مدرک معادل تحصیلات دانشگاهی اعطا می‌شد. این افراد با مدرک معادل می‌توانستند در دانشگاه تحصیلاتشان را ادامه دهند.

در تاریخ 77/9/3 تصویب شد که آزمون جامع برگزار نشود. ازاین‌رو مدارک معادلی که سازمان‌ها و مؤسسات در پایان دوره‌های آموزشی اعطا می‌کنند مورد تأیید وزارت علوم یا بهداشت نیست و این افراد نمی‌توانند با این مدرک در دانشگاه ادامه تحصیل دهند. توجه داشته باشید که تاریخ شرکت در آزمون اهمیت دارد نه تاریخ اعطای مدرک؛ بنابراین چنانچه شما قبل از تاریخ 77/9/3 در آزمون جامع شرکت کرده باشید ولی مدرک شما بعد از این تاریخ صادر شده باشد، مدرکتان مورد پذیرش است.

اما با توجه به اینکه اکنون برگزاری دوره‌های معادل ممنوع اعلام شده، افرادی که فاقد مدرک معادل‌اند برای ادامه تحصیل در دانشگاه باید چه کنند؟ و آیا افراد دارای مدرک معادل در قبل از تاریخ 77/9/3 می‌توانند در هر دانشگاهی ثبت‌نام کنند؟

معادل‌سازی مدرک تحصیلی کاردانی و کارشناسی

چند سال بعد در تاریخ 92/5/28 آیین‌نامه‌ای تحت عنوان «آیین‌نامه شرکت دارندگان مدارک معادل و غیررسمی در آزمون های ورودی مقاطع بالاتر» به تصویب رسید. طبق این آیین‌نامه افرادی که در دوره‌های معادل کاردانی یا کارشناسی شرکت کرده‌اند و قبل از 77/9/3 در آزمون جامع شرکت کرده و پذیرفته شده‌اند، مدرکشان موردپذیرش بوده و می‌توانند با آن مدرک برای مقاطع تحصیلی بالاتر ثبت‌نام کنند، مشروط بر اینکه واحدهای مصوب وزارت علوم در دوره‌ای که گذرانده‌اند رعایت شده باشد.

در ضمن فرهنگیانی که بین سال های 77 تا 81 آموزش ضمن خدمت دیده‌اند و افرادی که در دانشگاه در مقطع کارشناسی ثبت‌نام کرده، در اواسط تحصیل انصراف داده یا اخراج شده‌اند و مدرک معادل کاردانی را دریافت داشته‌اند مشمول این قانون می‌شوند.

افرادی که در دانشگاه در مقطع کارشناسی پیوسته ثبت‌نام کرده باشند می‌توانند بعد از گذراندن حداقل 68 واحد از تحصیل انصراف داده و مدرک معادل کاردانی دریافت کنند.

درصورتی‌که دانشگاه محل اخذ مدرک معادل این افراد مورد تأیید وزارت علوم یا بهداشت باشد، منعی برای ثبت‌نام مقطع کاردانی به کارشناسی ندارند.

معادل‌سازی مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد

طبق مصوبه آیین‌نامه تاریخ 92/5/28، افرادی که تا تاریخ 77/9/3 جهت دریافت مدرک معادل کارشناسی ارشد در آزمون جامع شرکت کرده باشند و فرهنگیانی که بین سال‌های 77 تا 81 آموزش ضمن خدمت دیده باشند، می‌توانند تحصیلات خود را در مقطع دکتری ادامه دهند.

تنها نکته‌ای که در اینجا مطرح است این است که دوره سپری‌شده باید سرفصل‌های مصوب وزارت علوم را پوشش داده باشد، در غیر این صورت مدرک ایشان غیر معتبر بوده و حق ادامه تحصیل در دانشگاه را ندارند.

فرهنگیانی که بین سال‌های 77 تا 81 آموزش ضمن خدمت دیده‌اند نیز مشمول این قانون می‌شوند.

نتیجه

با توجه به مطالب گفته‌شده و با استناد به بند 3 آیین‌نامه شرکت دارندگان مدارک معادل و غیررسمی در آزمون‌های ورودی مقاطع بالاتر، دوره‌هایی که بعد از سال 77 برگزار شده‌اند و دوره‌هایی که اکنون برگزار می‌شوند، هیچ‌یک معادل تحصیلات دانشگاهی نبوده و افرادی که در این دوره‌ها آموزش می‌بینند نمی‌توانند بر اساس مدرکی که دریافت می‌نمایند در دانشگاه ادامه تحصیل دهند.

معادل‌سازی مدرک تحصیلی خارج از کشور (وزارت بهداشت و وزارت علوم)

یکی دیگر از کاربردهای آزمون و اعطای مدرک معادل برای افرادی بود که در دانشگاه‌های خارج از کشور که مورد تأیید وزارت علوم و یا وزارت بهداشت نبوده است تحصیل کرده‌اند. این افراد برای اینکه بتوانند مدرک مورد تأیید وزارت علوم یا بهداشت را دریافت کنند در آزمون جامع شرکت کرده و مدرک معادل تحصیلاتشان دریافت می‌کردند.

اکنون‌که قانون ممنوعیت برگزاری آزمون جامع به تصویب رسیده، این افراد برای ادامه تحصیل در داخل کشور دو راه پیش رو دارند:

• فرد متقاضی، یک سری واحدهای جبرانی را در یکی از دانشگاه‌های داخل کشور بگذراند و مدرک رسمی دریافت کند.
• در کنکور مقطع بعدی شرکت کرده و بتواند 80 درصد از نمره آخرین فرد پذیرفته‌شده در رشته موردنظر را کسب کند.